Page 30 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

ORTAÖĞRETİM FİZİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI KAZANIMLARIYLA
B17 2017 YÜKSEKÖĞRETİME GEÇİŞ SINAVI (YGS) VE LİSANS YERLEŞTİRME
SINAVI (LYS) FİZİK SORULARININ UYUMLULUĞU

1
Fatih Çağlayan MERCAN

1 Boğaziçi Üniversitesi

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı en son 2013 yılında değiştirilmiştir. Bu programın kazanımları esas
alınarak hazırlandığı düşünülen ilk Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ve Lisans Yerleştirme Sınavı (LYS) 2017 yılında
yapılmıştır. Bu araştırmanın amacı 2017 YGS’deki ve LYS'deki fizik sorularının öğretim programında sıralanan
kazanımlarla örtüşme durumunu incelemektir. Her ne kadar YGS ve LYS öğretim başarısını değerlendirme değil sıralama
sınavları olsa da, önceki araştırmalar bu sınavların öğrencilerin, velilerin ve öğretmenlerin gözünde ortaöğretim
başarısını değerlendirmenin resmi olmayan ölçütü olduğuna işaret etmektedir. Bu nedenle bu sınavlardaki soruların
öğretim programlarındaki kazanımlarla uyumu, öğretmenlerin öğretim programlarını ne kadar uyguladığını belirleyen
en önemli etkenlerden biridir. Sınav sorularının öğretim programındaki kazanımlarla yüksek derecede örtüşmesi
öğretmenlerin programları yakından incelemelerine, hangi kazanımların daha çok yansıtıldığını fark etmelerine ve bu
kazanımlara öncelik vermelerine neden olabilir. Ölçme ve değerlendirme kuramlarına göre her sorunun yalnızca bir
kazanım ölçmesi beklenir. Bu araştırmada bu sınavlardaki soruların bu kurala ne kadar uygun hazırlandığı da
incelenmektedir. Ayrıca sınav sorularıyla eşleşen kazanımların fiillerinden hangilerinin daha sık kullanıldığı da fizik
derslerinde hangi süreçlere daha çok ağırlık verileceğinin bir göstergesi olabilir, dolayısıyla bu araştırmada kazanımların
fiilleri de incelenmektedir.
Araştırmada önce 2017 YGS ve LYS sınav kitapçıkları ÖSYM'nin websitesinden indirilmiştir. Sonra her soru sırayla
2013 yılında yayımlanan Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı kazanımlarıyla karşılaştırılmıştır. Her soruya en az bir
kazanım eşlenmiş, bazı sorulara ise eğer soruyu çözmek birden fazla kazanımı gerektiriyorsa birden fazla kazanım
eşlenmiştir. İlk tur soru - kazanım eşleme sürecinin ardından, teyit amacıyla soru - kazanım eşleme süreci her soru için
bir kez daha yapılmıştır. Bu süreci fiillerin ve soru başına düşen kazanım sayılarının gösterildiği tabloların oluşturulması
izlemiştir.
Araştırmanın ilk sonucu YGS ve LYS sınavlarındaki soruların çok büyük kısmının, 44 sorunun 40’ının, öğretim
programındaki kazanımlara sorunsuz eşlenebildiğidir. YGS’de bir soru (14. soru), LYS’de iki soru (17. ve 19. soru)
kazanımlarla eşlenememiştir. YGS’de bir soru (3. soru) kazanımın açıklamasında matematiksel işlemlere girilmez
denildiği halde matematiksel işlem içermektedir.
İkinci sonuç, soruların büyük oranda tek kazanımı ölçtüğüdür. YGS’de soruların %79’u, LYS’de %70’i yalnızca tek
kazanımla eşleştirilmiştir. YGS’de 2. soru 9. sınıf ısı ve sıcaklık ünitesindeki üç kazanımı, 12. soru 10. sınıf optik
ünitesindeki iki kazanımı aynı anda ölçmüştür. LYS’de ise farklı sınıf düzeylerinden kazanımların ölçüldüğü dört soru (7.,
12., 20. ve 22. sorular) bulunmaktadır. Örneğin, 12. soru hem 9. sınıftan hem de 11. sınıftan kazanımları ölçmektedir.
Son olarak, açıklar (YGS %86, LYS %40) ve analiz eder (YGS %14, LYS %33) fiilleri hem YGS hem de LYS'de en sık
eşleşen kazanımların filleridir. Hesaplar (LYS %13) ve problem çözer (LYS %20) fiilerini içeren kazanımlar ise yalnızca LYS
sorularında görülmektedir.
Bu araştırmanın sonuçları sınav sorularını hazırlayan ÖSYM'nin soruları öğretim programıyla oldukça uyumlu
hazırladığını ancak tamamen uyumlu hale gelmesi için daha fazla dikkat edilmesi gerektiğini göstermektedir. Ayrıca
soruların büyük kısmının açıklar ve analiz eder fiilerine yoğunlaşmış olması, öğretmenlerin diğer kazanımları
önemsememesine yol açabilir. Bunun yanında öğretim programlarındaki kazanımların yazımında çoktan seçmeli
sorularla ölçülmeye uygun kazanımların sayısının artırılması gerekebilir. Ayrıca daha karmaşık bilişsel becerileri
ölçebilmek için sorulan birden fazla kazanım içeren soruların uygunluğu tartışılmalıdır. Örneğin, Amerika Birleşik
Devletleri’nde College Board tarafından hazırlanan Advanced Placement (AP) Physics sınavlarındaki bazı sorular da kasıtlı
olarak birden fazla kazanımı ölçmeyi hedeflemektedir. Bunun amacı öğrencilerin farklı alanlardaki bilgilerini
sentezleyebilme yeteneğini ölçmektir. Bu tür birden fazla kazanım ölçen soruların uygunluğunun ve sınavdaki tüm
sorulara oranının ölçme ve değerlendirme uzmanları tarafından tartışılması da önemli bir konu olarak ortaya
çıkmaktadır.

Anahtar Kavramlar: öğretim programı, yükseköğretime geçiş sınavları, ölçme değerlendirme

18