Page 25 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

2017 YGS VE LYS-2 FİZİK SORULARININ BLOOM TAKSONOMİSİ VE
B12 ÖĞRETİM PROGRAMINDA YER ALAN KAZANIMLAR AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ

1
Hakan Şevki AYVACI , Suat YAMAK
2

1 KTÜ, Fatih Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü
2 MEB, Akçaabat Şehit Gökhan Uzun Fen Lisesi Fizik Öğretmeni

Ülkeler, eğitim sistemleri ile bilimsel bilgi açısından donanımlı bireyler yetiştirmeyi amaçlar. Bu amaç
doğrultusunda üreticiliğin artması ve bu sayede de kendi kendine yetebilen toplum olma hedefine ulaşılması
beklenmektedir. Toplumların kendi kendine yetebilme potansiyeli için gerekli olan nitelikli bireylerin yetiştirilmesi
şüphesiz kaliteli ve nitelikli bir eğitim-öğretim ile mümkündür.
Kaliteli ve nitelikli bir eğitimin en önemli unsurlarından biri de ölçme ve değerlendirme sistemidir. Birçok ülkede
farklı ölçme ve değerlendirme sistemi uygulansa da temel amaç aynıdır. Ülkemizde eğitim öğretimi değerlendirmek
amacıyla farklı yöntem ve tekniklerin bir arada kullanıldığı bir sistem yer almaktadır. Bu ölçme ve değerlendirme
sistemlerine ek olarak merkezi sınavlarda yapılmaktadır. Bu sınavlardan bazıları da YGS ve LYS’ dır. Yapılan bu sınavların
temel amacı eğitim sisteminin değerlendirilmesinden çok öğrencileri üniversiteye yerleştirmek için sıralama yapmaktır.
YGS ve LYS’ de öğretim programı kazanımlarına uygun, ortaokul ve lise derslerindeki konulardan oluşturulan sorular yer
almaktadır.
Literatür incelendiğinde birçok araştırmada sınav sorularının çeşitli kategoriler açısından değerlendirildiği
görülmektedir. Özellikle Bloom taksonomisi ve öğretim programı ile uyumluluğu açısından değerlendirilmelere sıklıkla
rastlanmaktadır.
Çalışmamızda yapılacak olan analiz ile birlikte soruların bilişsel seviyesi ve hitap ettikleri kazanımlar belirlenecek
ve eğitim-öğretim sürecinde rehber rolü üstlenen öğretmenler için etkinlikleri bu analize göre düzenleyebilme, eğitim-
öğretim sürecinin araştıran-sorgulayan bireyleri olan öğrenciler için analize bağlı olarak çalışmalarını yürütebilme olanağı
sunulacaktır. Ayrıca yapılacak olan analizin ders kitabı yazarlarına ve öğretim programını ortaya çıkarmak amacıyla
çalışan uzmanlara da yol gösterici nitelikte olacağı düşünülmektedir. Bu amaçla toplam 44 Fizik sorusu nitel araştırma
yöntemlerinden biri olan doküman analizi yöntemi kullanılarak içerik analizi yapılmıştır. Çalışma, iki aşamada
gerçekleştirilmiştir. Birinci aşamada YGS ve LYS-2’de sorulan Fizik soruları Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından
kabul edilmiş olan ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı ile İlköğretim Fen Bilimleri Dersi Öğretim programlarındaki
yer alan kazanımlara göre incelenmiştir. İkinci aşamada ise YGS ve LYS-2’de sorulan Fizik sorularının yeniden
yapılandırılmış Bloom Taksonomisine göre 2 akademisyen ve 2 fizik öğretmeni tarafından ayrı ayrı analizleri
gerçekleştirilmiş ve analizler daha sonra bir araya getirilmiş görüş birliği olmayan veriler tartışılarak görüş birliği
oluşturulmuştur. Yapılan analizin güvenirlik katsayısı 0,82 olarak hesaplanmıştır.
Çalışmadan elde edilen veriler tablolar haline sunulmuş ve frekans değerleri ile birlikte betimlenmiştir.
İncelenen 2017 YGS Fen Bilimleri testinde yer alan Fizik sorularına bakıldığında 1 soru 7. Sınıf Fen Bilimleri öğretim
programının kazanımlarından, 5 sorunun 9. Sınıf, 8 sorununda 10. Sınıf MEB 2013 Fizik öğretim programında yer alan
kazanımlara yönelik sorulduğu görülmektedir. LYS-2’de ise 5 soru 9. Sınıf, 4 soru 10. Sınıf, 12 soru 11. Sınıf ve 9 sorunun
da 12. Sınıf MEB 2013 Fizik öğretim programında yer alan kazanımlara yönelik sorulduğu görülmektedir. Kazanımlar
açısından incelendiğinde ÖSYM’nin kazanımlara uygun şekilde soru hazırladığı ve öğretim programına riayet ettiği
sonucuna varılmıştır. Fakat 2017 LYS-2’de 11. ve 12. Sınıflar arasında soru sayısı olarak tam bir denklik sağlanamadığı
sonucu da ortaya çıkmaktadır. Bloom taksonomisi açısından değerlendirildiğinde YGS’de ezbere bilgi gerektiren
hatırlama basamağından soru sorulmadığı bunun yanında öğrencilerin yaratıcılıklarını ölçmeyi amaçlayan değerlendirme
ve oluşturma basamaklarından da soru sorulmadığı belirlenmiştir. LYS-2’de ise soruların uygulama, sentez ve
değerlendirme basamaklarında yoğunlaştığı görülmektedir. Ayrıca soruların %67’sinin prosedür (süreç) bilgisi
boyutundan olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda öğretmenlerin kazanım odaklı ders işlemeleri, ÖSYM’nin
bundan sonra yapacağı sınavlarda da öğretim programında yer alan kazanımlara dikkat etmesi ve öğretmenlerin öğretim
programına olan inançlarını zedelememesi gerektiği önerilmiştir. Son yıllarda YGS ve LYS-2 fizik sorularında görülen
prosedür bilgisi süreci ölçen soru yapılarıdır. Öğretmenler deneye, etkinliğe ve bağlamın sürecine derslerinde daha çok
yer vermeli ve kazanımlara vurgu yapmalıdırlar.

Anahtar Kavramlar:2017 YGS ve LYS-2 Fizik Soruları, Fizik Öğretim Programı, Bloom Taksonomisi

13