Page 87 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

B78 KALDIRMA KUVVETİ KONUSUNUN ÖĞRETİMİ İÇİN ÖRNEK BİR
ÖĞRETİM TASARIMI: FARKLILAŞTIRILMIŞ ÖĞRETİM

1
2
1
1
Rıza SALAR , Erkan UĞUREL , Ümit TURGUT , Refik DİLBER

1 Atatürk Üniversitesi, Erzurum
2 İbrahim Hakkı Fen Lisesi, Erzurum

Eğitim ortamındaki her bir öğrenci diğer öğrencilerden farklıdır. Tıpkı parmak izi gibi hiçbir öğrenci bir diğerine
benzemez. Öğrenciler önbilgi, ilgi, tutum, öğrenme stili vb. bakımlardan birbirinden ayrılır. Birbirinden bu kadar farklı
özelliklere sahip öğrencilere aynı tip bir öğretim ne kadar hitap eder? Bu, tek model tek beden bir ayakkabı üretip tüm
müşterilerin bu ayakkabıyı giymesini bekleyen bir ayakkabı üreticine benzemektedir. Herkesin aynı model ayakkabıyı
beğenip aynı ayak ölçüsüne sahip olmasını beklemek ne kadar mantık dışı ise tek tip öğretimin tüm öğrencilere hitap
etmesini beklemek de o kadar yanlıştır. Farklılaştırılmış öğretim, öğretmene öğrenci özelliklerine göre öğretimi
çeşitlendirmek amacıyla geliştirilmiş bir yaklaşımdır. Öğretmen içerik, süreç, ürün olmak üzere üç farklı öğede
farklılaştırma yapabilir. Bir öğretim sürecinde bunlardan birisi de farklılaştırılabilir, herhangi ikisi veya üçü de
farklılaştırılabilir. Farklılaştırılmış öğretim için birçok farklı strateji geliştirilmiştir. Bunlardan en çok kullanılanları;
istasyon, merkezler, karmaşık öğretim, ajanda, yörünge çalışmaları, giriş noktaları, öğrenme sözleşmeleri ve katlı
öğretimdir. Ajanda, öğrencilere seviyelerine uygun bireysel görev vermeyi sağlayan bir uygulamadır. Bu uygulamada,
her öğrencinin 2-3 haftalık, bireysel ya da grup görevleri içeren ajandası vardır. Ajandalar sayesinde öğrenciler kendi
seviyelerine ve eksikliklerine uygun görevlerle karşılaşmış olurlar.
Bu araştırmada, farklılaştırılmış öğretim stratejilerinden birisi olan ajandalar kullanılarak örnek bir öğretim
modeli tasarlamak ve uygulamak amaçlanmıştır. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca 2013 yılında yayımlanan Fizik
Dersi Öğretim Programı içerisindeki 10. Sınıf Kaldırma Kuvveti konusu ile ilgili örnek bir etkinlikler hazırlanmış ve
uygulanmıştır. Öğretim programında kaldırma kuvvetine ilişkin 5 kazanım yer almaktadır. Uygulamada öğrencilerin
önbilgilerine ve öğrenme hızlarına farklılaştırılma yapılmıştır. Öğrencilerin kaldırma kuvveti ile ilgili öğrenim
yaşamlarında daha önce edindikleri birçok kazanım olmuştur. Bu kazanımları zamanında öğrenememiş veya unutmuş
olan öğrencilerin kaldırma kuvvetini konusundaki kazanımları anlamakta güçlük yaşayacağı aşikardır. Araştırmacılar,
öğrencilerin kaldırma kuvvetini öğrenebilmesi için temel teşkil eden 6 kazanım belirlemişlerdir. Bu kazanımlar 4., 5., 6.,
7., 8. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programlarından ve 9. sınıf fizik öğretim programından seçilmiştir. Ön bilgi
kazanımlarını ölçmek 18 soruluk bir ön bilgi testi hazırlanmıştır. Bu ön bilgi testinde 6 kazanımı ölçmek amacıyla, her bir
kazanımı sınayan 3 farklı soru sorulmuştur. Sorular çoktan seçmeli ve beş şıklıdır. Bir öğrenci, kazanıma ait üç soruyu da
doğru olarak cevaplamışsa, o kazanımı biliyor kabul edilmiştir. Bir öğrenci, kazanıma ait üç sorudan en az 1 yanlış
yapmışsa o kazanımı bilmiyor kabul edilmiştir. Öğrencilerin ön bilgi testini sonuçlarına göre, her bir öğrenciye özel ajanda
hazırlanmıştır. Bu ajandada, öğrencinin bilmediği ön bilgileri kazandırmayı amaçlayan görevler ve ardından 10. sınıf
kaldırma kuvveti kazanımlarına ait görevler yer almıştır. Ajandada; deney, animasyon, okuma parçası ve problem çözme
olmak üzere dört farklı tipte görev yer almıştır. Uygulama üç hafta sürmüştür. Her hafta 40 dakikalık 2 ders yapılmıştır.
Uygulamaya 29 öğrenci katılmıştır. Araştırmacılardan birinin gerçekleştirdiği uygulamada, diğer bir araştırmacı da
uygulamayı gözlemlemiştir. Yapılan informal gözlemler sonucunda, ajanda stratejisinin uygulanmasının bazı olumsuz
yönlerinin de olduğu düşünülmektedir. Uygulamada zaman sıkıntısı çekilmesi, sınıfta gürültü oluşması, deney
materyalleri eksikliği olumsuzluklar arasındadır. Alanyazında farklılaştırılmış öğretim ile ilgili yapılan araştırma sonuçları
genel olarak, farklılaştırılmış öğretim için etkinlik hazırlamanın zor ve yorucu bir süreç olduğunu öte yandan
farklılaştırılmış öğretimin öğrenci tutum ve başarılarını arttırdığı yönünde olmuştur.

Anahtar Kavramlar: farklılaştırılmış öğretim, fizik eğitimi, kaldırma kuvveti

75