Page 89 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ KALDIRMA KUVVETİ
B81 KONUSUNDAKİ KAVRAMSAL ANLAMALARINA TAM STÜDYO
MODELİNİN ETKİSİ

1
Vahide Nilay KIRTAK AD , Mustafa Sabri KOCAKÜLAH
2

1 Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü
2 Balıkesir Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü

Aktif öğrenme son yıllarda oldukça ilgi gören konulardan biridir. Özellikle Amerika, İngiltere gibi gelişmiş ülkeler
başta olmak üzere pek çok ülkede aktif öğrenme ile ilgili çalışmalar yapılmakta, öğretim programlarına dâhil edilmekte
ve aktif öğrenme sınıfları kurulmaktadır. Yapılandırmacılığa dayanan bu sınıfların ilk örnekleri fizik eğitimi alanında
görülmektedir. Bu sınıflar geleneksel ve tam stüdyo olarak iki genel model altında incelenmektedir. Bu çalışmada teorik,
uygulama ve laboratuar derslerinin birleştirildiği tam stüdyo modeli örnek alınmıştır. Tam stüdyo modelinde sınıflarda
hem bilgisayarlar hem de deney malzemeleri bulunmaktadır. Öğrenciler gruplar halinde çalışmaktadırlar ve öğretmenin
çok kısa bir süre derste bulunması yeterli olmaktadır. Öğrenciler, öğretmen tarafından verilen veya kendileri tarafından
tespit ettikleri bir problemin çözümüne yönelik kendi stratejilerini geliştirerek ve sorgulama becerilerini kullanarak
öğrenmektedirler.
Bu çalışmanın amacı, aktif öğrenme tekniklerinin kullanıldığı tam stüdyo modelinin öğretmen adaylarının
“Kaldırma Kuvveti” konusundaki kavramsal anlamalarına etkisini incelemektedir. Çalışmanın örneklemini 2015-2016
eğitim-öğretim yılında Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği programında okumakta
olan 53 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Tek grup ön test son test zayıf deneysel desenin kullanıldığı bu araştırma
kapsamında öğretim öncesinde ve sonrasında öğretmen adaylarına kaldırma kuvveti ile ilgili açık uçlu iki soru
sorulmuştur. Ayrıca verilen yanıtların daha derinlemesine incelenebilmesi için 11 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış
görüşmeler yapılmıştır.
Kaldırma kuvveti ile ilgili olarak sorulan iki soruya öğretim öncesinde öğretmen adaylarının verdikleri
yanıtlardan bilimsel olarak kabul edilebilir yanıtların oranı sırasıyla %77.35 ve %22.66’dır. Bilimsel olarak kabul edilemez
ve diğer yanıtların oranı ise sırasıyla %22.65 ve %77.34’tür. Öğretmen adaylarının pek çoğunun sıvıların kaldırma kuvveti
uyguladığını bildikleri görülmektedir. İlk soruda bilimsel olarak kabul edilebilir yanıt sayısının yüksek olması da bu
durumu desteklemektedir. Fakat diğer soruya verilen yanıtlar ve yapılan görüşmeler değerlendirildiğinde kaldırma
kuvveti ile ilgili yanlış bilgilerinin olduğu tespit edilmiştir. Sıvı basıncı ile kaldırma kuvvetini karıştırdıkları ve kaldırma
kuvvetinin nelere bağlı olduğunu bilmedikleri görülmüştür. Ayrıca “yüzen cisimlere daha fazla kaldırma kuvveti
uygulanacağı”, “sıvı içerisinde dibe indikçe kaldırma kuvvetinin artacağı”, “askıda kalan cisimlere hacimleri ne olursa
olsun aynı kaldırma kuvvetinin uygulanacağı”, “bir sıvı içerisinde yer alan bütün cisimlere sıvı aynı olduğu için aynı
kaldırma kuvvetinin uygulanacağı” gibi fikirlere sahip oldukları görülmektedir.
Yapılan öğretim sonrasında verilen bilimsel olarak kabul edilebilir yanıtların oranı artarken (%92.45 ve %77.26),
bilimsel olarak kabul edilemez ve diğer yanıtların oranı (%7.55 ve %22.64) azalmıştır. Yapılan görüşmeler de öğretim
öncesinde karşılaşılan yanlış fikirlerin pek çoğunun öğretim sonrasında bilimsel doğruları ile değiştirildiğini
göstermektedir.
Yoğunluk, yüzme, batma, askıda kalma, sıvı basıncı ve kaldırma kuvveti birbiriyle ilişkili kavramlardır. Dolayısıyla
herhangi birinde kavramsal anlamanın iyileştirilmesi diğer kavramlara da yansımaktadır. Bu sebeple yapılacak
öğretimlerde bu kavramların bir bütün olarak ele alınması ve birbirleri ile sürekli karşılaştırılarak öğretilmesi önemlidir.
Tam stüdyo modeli ve aktif öğrenme teknikleri öğrencilerin hem bilişsel hem de sosyal, duygusal anlamda
gelişimlerinde önemli katkılarının olduğu bilinmektedir. Bu sebeple daha verimli ve zenginleştirilmiş öğrenme ortamları
oluşturulmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir. Ayrıca daha sonra yapılacak çalışmalar için birden fazla grupla ve
öğretim yöntemiyle karşılaştırma yapılması, farklı kavram ve konuların öğretiminde kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kavramlar: Aktif öğrenme, tam stüdyo modeli, kaldırma kuvveti, kavramsal anlama

77