Page 48 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

B36 BECERİ KAVRAMININ FİZİK ÖĞRETMENLERİ GÖRÜŞLERİNE GÖRE
DEĞERLENDİRİLMESİ

1
2
Emine ERTEK , Ersin KARADEMİR , Yalçın ERTEK 3

1 Eskişehir Çamlıca Kız Anadolu İHL
2 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
3 Eskişehir Beyhan Rıfat Çıkılıoğlu Anadolu Lisesi

Öğretmenlerin sahip oldukları beceriler, öğrencilere kazandırılacak beceriler üzerinde son derece etkilidir (Yayla
ve Hançer, 2011). Özellikle bilimsel süreç becerileri fen temelli ders ve içeriklerde oldukça önemlidir. Fizik dersi öğretim
programında hedeflenen kazanımlar, bilimsel bilginin oluşturulmasında takip edilen süreçler göz önünde bulundurularak
hazırlanmış olup amacı öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin gelişmesidir (T.T.K.B., 2013). Öğretmenlerin mesleki
yeterlilikleri, alan becerileri ve fen okuryazarı bireyler yetiştirmeye verdikleri önem, öğrencilere bilimsel süreç becerileri
ile diğer becerileri kazandırmada büyük rol oynamaktadır (Karademir, Sarıkahya & Altunsoy, 2017). Bilimsel süreçler ise
evrenin keşfedilmesi sürecinde nitelikli bir insan tarafından yürütülen, birbiriyle ilişkili etkinlikleri içine alır. Bu beceriler
öğrencilerin temel fizik öğrenmesi sonucu olarak elde edilen bilimsel inceleme için ihtiyaç duyulan zihinsel becerilerdir
(Joseph, 1998). Bilimsel süreçte deney yapmanın önemli bir yeri vardır. Bu nedenle fizik dersi öğretim programında
deneylere özel bir yer verilmiştir. Deneylerin gerçek amacına ulaşabilmesi için öğrencilerin sürecin bütün aşamalarında
sosyal ve bilişsel olarak aktif rol almaları gerekir (T.T.K.B., 2013). Fizik dersi öğretim programında deney ve bilimsel
süreçlere önem verilmekle birlikte uygulayıcıları olan öğretmenlerin bu konuda aktif rol almaları vurgulanmaktadır. Bu
sebeple öğretmenlerin programda yer alan becerilerin yapısı, işlevsel özellikleri, derslere nasıl entegre edilebileceği vb.
hususlarda bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Çünkü öğretim programında vurgulanan ve öğrenciden “bilimsel
sorgulamanın doğasını anlamak, bilimsel süreç becerilerini kullanarak bilimsel bilgi üretmek ve problem çözmek”
faaliyetini gerçekleştirmek için öğretmenin üst düzey kullanıcı olması önemlidir. Bu hususun ortaya çıkarılması için
öğretmenlerin beceriye yönelik görüşlerini, beceriyi nasıl algıladıklarını, beceri temelli öğretim yapıp yapmadıklarını ve
beceri temelli ölçmenin önemini incelemek ve bu yönde iyileştirmeler yapmak alana önemli katkılar sağlar.
Öğretmenlerin programda yer alan becerileri ne denli içselleştirdikleri, kendi disiplinlerine uygulamalar yoluyla nasıl
aktardıkları ve farklı disiplinlerle kurdukları ilişkiler eğitimin niteliğini arttırır. Bu sebeple fizik öğretmenlerinin beceri
hakkındaki kavramsal bilgileri, becerileri sınıflandırmaları, mesleki anlamda kullanım durumları, öğretim programındaki
yeri hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi ve dolayısıyla beceri algılarının ortaya çıkarılması bu çalışmanın temel amacıdır.
Bu çalışmada öğretmen görüşlerine yer verilmiş olup nitel araştırma yöntemlerinden olan olgubilim
(fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Olgubilim deseni fark edilen, ancak derinlemesine bilgi sahibi olmadığımız
olgulara odaklanmaktadır. Olgubilim çalışmalarının temel amacı, bir olguyla ilgili kişisel deneyimleri, daha genel bir
düzeye çekmektir (Creswell, 2007). Bu tip çalışmalarda genellikle bir olguya ilişkin bireysel algıların ortaya
çıkarılması ve yorumlanması amaçlanır (Yıldırım ve Şimşek, 2008). Bu çalışmada, fizik derslerini yürütmekte olan
öğretmenlerin “beceriye yönelik algı” olgusu detaylı bir şekilde incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma grubu ölçüt
örnekleme yoluyla belirlenmiş, çalışma grubunda yer alacak, beceri kavramı hakkındaki görüşlerine göre 15 öğretmen
çalışmaya dahil edilmiştir. Öğretmenler çalışma grubuna dahil ederken; kıdem yılları, eğitim durumları ve çalıştıkları okul
türleri ile çeşitlilik sağlanmıştır. Olgubilim desenli çalışmalarda genellikle görüşmeler yoluyla veri toplanmaktadır. Bu
araştırmada veri toplama aracı olarak görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formunda; öğretmenlerin beceri
hakkındaki görüşleri, derslerinde kullanım durumları vb. sorulara yer verilmiştir. Öğretmenlere yöneltilen beceriler
hakkındaki sorulardan elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmış ve görüş sıklıkları ortaya çıkarılmıştır.
Verilerin analizi sonrasında elde edilen bulgularda altı farklı kategori elde edilmiştir. Bu kategoriler görüşme formunda
yer alan sorular ışığında yapılmıştır. Öğretmen görüşleri incelendiğinde programda yer alan beceri ve bileşenlerine ait
öğretmenlerin çok fazla içeriğe sahip olmadıkları ortaya çıkmaktadır. Elde edilen bulgulara göre beceri ve uygulamalarına
yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kavramlar: Beceri, algı, fizik öğretmeni, fizik programı, bilimsel süreç becerisi, öğretim programı

36