Page 18 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

B05 ÖABT FİZİK ÖĞRETMENLİĞİ SORULARININ BLOOM TAKSONOMİSİNE
GÖRE SINIFLANDIRILMASI

1
Gamze ŞİMŞEK , Gözde ZENGİN , Serap ÇALIK , Bilal GÜNEŞ 1
1
1

1 Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Fizik Eğitimi Anabilim Dalı

Bu araştırmanın amacı, Milli eğitim Bakanlığının Fizik öğretmenlerini seçerken değerlendirmeye aldığı
Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi (ÖABT) sorularının Bloom Taksonomisine göre sınıflandırmaktır. ÖABT sınavları, Ölçme,
Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından 2013 yılından itibaren Fizik Öğretmenliği de dahil 15 farklı alanda
yapılmaya başlanmıştır. Bu sınavla birlikte öğretmen adayları Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) adı altında 3
oturumdan oluşan sınava girerek bir puan elde etmektedir. Son oturum olan ÖABT sınavının genel puana etkisi %50
olarak belirlenmiştir. ÖABT Fizik Öğretmenliği testi içerisinde toplamda 50 soru bulunmaktadır. Bu soruların konu içeriği;
40 tanesi (%80) alan bilgisi, 10 tanesi ise (%20) ise alan eğitimini içermektedir. Orijinal Bloom taksonomisinin
düzenlenme fikri 21. Yüzyılın başlarında Krathwohl, Anderson ve arkadaşları tarafından önerilerek zamanla
geliştirilmiştir. Zamanla öğrenme-öğretme ihtiyaçlarının değişmesi, Bloom taksonomisinin günümüz bilgi birikimleri ve
yeni anlayışlar doğrultusunda beklentiyi tam karşılayamaması nedeniyle yeniden düzenlenmiştir. Yeniden Düzenlenmiş
Bloom Taksonomisi iki boyuttan oluşan (yatay ve dikey) iki boyutlu tablo şekline almış, üstbiliş kavramını pratiğe
aktarmış, daha tutarlı ve görsel hale gelmiştir. Son yıllarda değişim gösteren öğrenme ve öğretim yaklaşımları dikkate
alındığında taksonomi ihtiyaçları karşılama da daha uygun hale gelmiştir. Yeniden Düzenlenmiş Bloom Taksonomisine
göre ÖABT fizik öğretmenliği sorularının incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan
doküman analizi yapılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak KPSS 2016 yılı ÖABT fizik
öğretmenliği sorularını içeren yazılı dokümanlar kullanılmıştır. Çalışmada örneklem olarak 2016 yılı ÖABT Fizik
öğretmenliği sınavı soruları belirlenmiştir. Araştırmada incelenen doküman ÖSYM nin internet sitesinden indirilmiştir.
Araştırmadaki veriler doküman incelemesi türlerinden kategorik analiz ve frekans analizi teknikleri yardımıyla
incelenmiştir. İçerik analizi yapılırken kodlama yapılmış, bulgular tanımlanmış ve ortaya çıkan sonuçlar yorumlanmıştır.
Veri analizi aşamasında yeniden düzenlenmiş taksonomiyi içeren bilgi ve bilişsel süreç boyutunun yer aldığı Krathwohl
tarafından oluşturulan tablo kullanılmıştır. Çalışmada üç farklı araştırmacı ile bir kodlama grubu oluşturulmuştur. Önce
her bir araştırmacı tarafından kodlama gerçekleştirilmiştir. Güvenirliği sağlamak için pilot doküman olarak KPSS 2013 yılı
ÖABT fizik öğretmenliği soruları incelenmiştir. Bu üç araştırmacının kodlaması sonucu elde edilen uzlaşma yüzdesi % 77
olarak hesaplanmıştır. Daha sonra araştırmacılar bir araya gelerek uzlaşma sağlanmayan her bir kodlama tartışılmış ve
sonuç olarak %93? Oranına uzlaşma yüzdesi sağlandığı görüldükten sonra örneklem grubu sorularının incelenmesi
aşamasına geçilmiştir. Örneklem grubu dokümandaki tüm soruların her biri yine üç farklı kodlayıcı tarafından kodlanmış
ve aynı sonuçlara ulaşıldığı görülmüştür. Yapılan inceleme sonucunda; testi oluşturan 50 soru bilgi ve bilişsel süreç
boyutları ile sınıflandırılmıştır: Soruların bilgi boyutunda; 7 (% 14) tanesinin olgusal bilgi, 18 (% 36) tanesinin kavramsal
bilgi, 23(% 46) tanesinin işlemsel bilgi ve 2 (% 4) tanesinin de üstbilişsel bilgi basamağında olduğu değerlendirilmiştir.
Bilişsel süreç boyutunda ise soruların; 7 (% 14) tanesinin hatırlama, 26 (% 52) tanesinin anlama, 17 (% 34) tanesinin ise
uygulama basamağında olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bulgulara göre ÖABT fizik öğretmenliği sınavında yer alan soruların
Yeniden Düzenlenmiş Bloom Taksonomisinin basamaklarını dengeli olarak içermediği sonucu çıkarılmıştır. Araştırmada
dikkat çeken kısım, bilgi basamağından üstbilişsel bilgi basamağında sadece 2 adet soruya yer verilmiş olmasıdır. Öte
yandan bilişsel süreç kısmından çözümleme, değerlendirme ve yaratma basamağından hiç sorunun olmaması da dikkat
çeken diğer husus olmuştur. Taksonomideki bilişsel süreç boyutu ele alındığında; soruların genellikle alt düzey süreçleri
ölçtüğü görülmüştür. ÖSYM fizik öğretmenliği sorularının Bloom taksonomi basamaklarına göre dengeli dağılımı ve üst
düzey bilişsel süreçleri de kapsayacak şekilde geliştirilmesi araştırmacılar tarafından önerilmektedir.

Anahtar Kavramlar: ÖABT Fizik öğretmenliği soruları, Yeniden Düzenlenmiş Bloom Taksonomisi, Fizik
Öğretmenliği

6