Page 110 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

Ç01 CEPTE FİZİK: AKILLI TELEFONLARLA FİZİK DENEYLERİ

1
Ahmet YAVUZ
1 Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü

Bu çalıştayın amacı son on yıl içerisinde hayata giren ve günden güne vazgeçilmez bir teknolojik araç haline
gelen akıllı telefonların sunmuş olduğu olanaklar sayesinde yapılabilen fizik deneylerini fizik eğitimi alanına gönül vermiş
araştırmacı ve öğretmenlerle paylaşmaktır. Bu çalıştay sonucunda kazanılan bilgi ve beceri doğrultusunda eğitimcilerin
kendi sınıflarında benzer deneyleri gerçekleştirmeleri ve yeni deneyler tasarlayabilmeleri hedeflenmektedir.
Teknoloji ve teknik, birbiri ile ilişkili olup genel olarak bilimin ve özelde ise fiziğin gelişip paradigmaların
değişiminde önemli rol oynamış olan iki kavramdır. Teknoloji, Türk Dil Kurumu’nun hazırlamış olduğu sözlükte insan
tarafından geliştirilen materyal ve bilgi bütünü teknik ise bir bilim dalındaki yöntemlerin tümü olarak tanımlanmıştır.
İnsanlık tarihi, var olan bir teknolojinin bilimsel yöntemlere ve gelişmelere katkısını ortaya koymak için birçok örneklerle
doludur. Barut ve yarı iletkenler bu çalıştayın kapsamı konusunda verilebilecek iki önemli örnektir. Savaşların
vazgeçilmez üstünlük teknolojisi olan barutun kaynaklarda kimin tarafından icat edildiği tam olarak bilinmese de fizikteki
birçok kavram ve kavramlar arasındaki ilişkinin anlamlandırılmasında etkisi olduğu bilinmektedir. Barutun yanmasıyla
meydana gelen patlama (ses) ve alev (ışık) sesin doğasını anlamak için bilim insanlarına yol gösterici olmuştur. Sesin hızı
bu sayede ölçülebilmiştir. Yarı iletken teknolojisinin gelişimi ise başlangıçta oda büyüklüğünde olan hesaplama
sistemlerini ekran dahil olmak üzere elle tutulup taşınabilen donanımlara dönüştürmüştür. Donanıma eşlik eden
yazılımlar sayesinde cihazlar halk arasında “akıllı” olarak tabir edilen telefonlar haline gelmiştir. Bir fizikçi için ise bu
cihazlar “akıllı” olmasının ötesinde içerdiği sensörler nedeniyle taşınabilir bir fizik laboratuvarı olmalıdır. Bu noktada Var
olan bir teknolojiden fizik eğitimine yönelik yeni tekniklerin ortaya konulması bu alanda çalışan araştırmacıların odak
noktası olduğu gibi öğretmenlerinde bu yöntemleri sınıflarında uygulayabilmelerinin çağı yakalamak adına önemli
olduğu düşünülmektedir.
Yazar ve başka araştırmacılar tarafından akıllı telefon ve mobil uygulamaların kullanılmasına dayanılarak
gerçekleştirilen birçok çalışma fizik eğitimi literatüründe mevcuttur. Bu çalıştay kapsamında donanım, yazılım ve süre
gibi etmenler göz önüne alınarak ağırlıklı olarak akıllı telefonlar yardımıyla sesin fiziğine ilişkin deneyler katılımcılarla
birlikte gerçekleştirilecektir. Çalıştay planı aşağıdaki gibidir:
1- Çalıştay programına ilişkin kısa bir sunum. Bu sunuda çalıştayın amacı, gelinen noktada akıllı telefon ve mobil
uygulamalar ile gerçekleştirilen çalışmaların özetlenmesi, katılımcılar tarafından kullanılacak olan
uygulamaların tanıtımı yapılacaktır.
2- Ses hızının ölçümüne ilişkin bilim tarihinden kısa anekdotlar ve sahip olunan akıllı telefon teknolojisi ile ses
hızının ölçümüne ilişkin yazar tarafından örnek bir deneyin gerçekleştirilmesi
3- Katılımcılar tarafından ufak bir pet şişe, kulaklık ve uygun mobil uygulama yardımı ile ortamdaki sesin
yayılma hızının ölçülmesi
4- Ses spektrumunun incelenmesine olanak sağlayan mobil uygulamalar yardımıyla ses frekanslarındaki
Doppler kaymasına ilişkin deneylerin katılımcılarla birlikte gerçekleştirilmesi
5- Hava koşullarının uygun olması durumunda spektrum uygulamaları ile hareket halindeki bir aracın hızının
Doppler kaymasından faydalanılarak ölçülmesi
6- Katılımcılarla birlikte etkinliklerin değerlendirilmesi, geri dönütlerin alınması ve soruların cevaplandırılması.
Katılımcı sayısı, etkinliklerin gerçekleştirilmesine olanak sağlayacak olan mekânın (laboratuvar veya sınıf gibi)
büyüklüğü ile orantılı olup 20-30 katılımcı arasında düşünülmektedir. Katılımcıların Android veya iOS işletim sisteminde
çalışan herhangi bir akıllı telefon, ses deneyleri için kullanılacak olan mikrofonlu bir kulaklık ve internet bağlantısına sahip
olmaları gerekmektedir. Bunların haricinde deneylerde kullanılacak olan cetvel ve yay gibi diğer laboratuvar araç-
gereçlerinin temini için UFEK düzenleme ekibi ile görüşme gerçekleştirilecektir. Mümkün olmadığı durumda araştırmacı
tarafından temin edilecektir. Çalıştay için öngörülen süre 60-80 dakika arasındadır.

Anahtar Kavramlar: Mobil uygulamalar ve Mobil öğrenme, Sınıf içi etkinlik, Ses hızı, Doppler kayması

98