Page 105 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

P07 ADEZYON, KOHEZYON, YÜZEY GERİLİMİ SINIF UYGULAMASI: KOLAY
EBRU SANATI

Emine ERTEK

Eskişehir Çamlıca Kız Anadolu İmam Hatip Lisesi

Fizik konuları hayatımızın içerisinden konulardır; canlılar, gökyüzü, yeryüzü, hava, su, ısı, ışık, yerçekimi vs. gibi
konular öğrencilerin günlük hayatlarında rahatlıkla karşılaştıkları konuların bazılarıdır. Öğrenciler bu konularla birlikte
fizik kanunlarını rahatlıkla öğrenebilirler (Aycan, 2000). Fizik eğitimi veren öğretmenler derslerini cazip hale getirebilmek
için günlük hayattan örnekler vermeli ve bu örneklerin öğrenciler tarafından açıklanmasını sağlamalıdırlar (Aycan &
Yumuşak, 2003; Bahar & Polat, 2007). Okulda öğrenilen bilgilerin öğrenciler tarafından günlük yaşamdaki olaylarla
ilişkilendirilmesi öğretimin başarısını ve kalıcılığını artırması bakımından önemlidir (Göçmençelebi & Özkan,
2011).Öğrencilerin fen okur-yazarlığının gelişmesi ve yüksek düşünme becerilerine kavuşulması için fen derslerinin
bağlamlarla işlenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Bağlam temelli yaklaşım öğrenme etkinliklerini günlük yaşamdan bir
nesne veya olgu üzerinden gerçekleştirmeyi önerir (Bülbül, 2013). Bu sayede öğretim sırasında aşırı bilgi yüklenmesi,
bilgiler arasında bağlantı kurulamaması, bilgiler arasında ilişki eksikliğinin olması gibi problemler çözülebilir (Özay & Çam,
2011). Bağlam temelli öğrenmenin kullanılmasının önemli sebeplerinden birisi uygulama ve teori arasındaki ilişkileri
göstermektir (Acar & Yaman, 2011). Ayrıca işlenen konu bağlamlarla ilişkilendirildiğinde ilgide artış olduğu görülmüştür
(Yaman, 2009).
Finlandiya’da insanlar çocukların oyun, hayal gücü ve kendi kendilerine keşif vasıtasıyla öğrendiklerine
inanıyorlar, bu yüzden öğretmenler çocukların sadece oyun oynamalarına izin vermekle kalmıyor, oyun oynamaları için
onları teşvik de ediyor. Özellikle erken yaşlarda kişiliğin bütüncül gelişimi oldukça değer verilen bir şey. Lise çağında bile
öğrencilerin öğrenci merkezinde langırt veya video oyunları oynadıklarını görebilirsiniz.
Öğrencilerin fizik dersinde karşılaştıkları konular ile günlük hayatta karşılaştıkları olayları ilişkilendirme
seviyelerinin yükseltilmesi ve bu dersi kitaplardan daha eğlenceli konularla işlemeleri için ilgilerini çeken konuların
belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Uygun yaşam temelli bağlamlar kullanılarak fizik dersinin günlük hayatla ne kadar
ilişkili olduğunun öğrencilerin farkına varmalarını sağlayacağını düşündüğüm bu çalışmanın amacı öğrencilerin kolay
bulabilecekleri malzemeler kullanarak ebru sanatına benzer bir çalışmayla eğlenerek adezyon,kohezyon.yüzey gerilimi
konularını deneyimlemesini sağlamaktır. Bu örnek uygulamada araştırma amacı doğrultusunda aşağıdaki sorulara
etkinliklerle cevap aranmıştır:
1)Adezyon ve Kohezyon Nedir?
Adezyon (yapışma) kuvveti: Sıvı moleküllerinin başka yüzeylere tutunmasını sağlayan kuvvete denir. Yani farklı
cins moleküllerin arasındaki çekim kuvvetidir.
Kohezyon (birbirini tutma) kuvveti: Sıvı moleküllerinin birbirini tutmasına neden olan kuvvete denir. Kohezyon,
aynı cins moleküllerin arasındaki çekim kuvvetidir .Bazı durumlarda adezyon ve kohezyon kuvvetlerinden biri diğerinden
daha büyük olabilir. Eğer kohezyon > adezyon ise yani sıvı molekülleri birbirine cismin yüzeyine tutunduklarından daha
büyük bir kuvvetle tutunuyorlarsa sıvı yüzeye yayılamaz ve küresel biçimde kalır. Bu durumda yüzey ıslanmaz. Eğer
adezyon > kohezyon ise sıvı molekülleri yüzeye daha çok tutunacağından yüzeye yayılır ve yüzeyi ıslatır.
2)Yüzey Gerilimi Nedir?
Yüzey gerilimi, bir sıvının yüzey katmanının esnek bir tabakaya benzer özellikler göstermesinden kaynaklanan
etkiye verilen addır. Bu etki, bazı böceklerin su üzerinde yürümesine veya bazı kertenkelelerin su üzerinde koşmasına
olanak verir. Ayrıca ebru sanatı, yüzey gerilimi sayesinde yapılan bir sanat dalıdır. Yüzey geriliminin büyüklüğü; sıvının
cinsine, sıvının sıcaklığına ve sıvının saflığına bağlıdır.
3)Kaplama Teknojileri Nasıldır?
“Daldırma Yöntemi ile Jant Boyama” ve “Oje ile Ebru Sanatı Yapımı“videoları izlenir.
4)Sınıf Düzeyinde kaplama yapabilir miyiz?
Ilık su içine değişik renkteki ojeleri tabakalar halinde yayarak şekil verdikten sonra cam objeler,bardak, telefon
kılıfları vb kullanarak, desenin nesneyi kaplamasını sağlayabiliyoruz.
5)Ebru sanatı videosu izlenerek maddeler arasındaki etkileşimi sağlayan kuvvetler ve özellikleri tartışılır.

Anahtar Kavramlar: Adezyon, Kohezyon, Yüzey Gerilimi

93