Page 112 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

Ç03 GERÇEK YAŞAM DENEYİMLERİNİN FİZİK DERSİNDE KULLANIMI

Zeynep GÜREL , Yasemin DOĞAN
2
1

1 Marmara Üniversitesi
2 Behçet Canbaz Anadolu Lisesi

Gerçek yaşam deneyimlerinin fizik eğitiminde kullanımı oldukça yeni bir çalışma alanıdır. Sınırlı sayıdaki ilgili
araştırmada kullanılan yöntemler çeşitlilik göstermekle birlikte yeterince ayrıntılı olarak anlatılmamaktadır. Bu
yöntemlerden biri tasarım tabanlı araştırma yaklaşımıdır. Bu çalıştayın amacı tasarım tabanlı araştırma yaklaşımıyla
gerçek yaşam deneyimlerinin fizik dersinde kullanıldığı Doğada Fizik: Gezi ve Kamp Uygulamaları Dersinin ve bu ders
kapsamındaki bazı örneklerin tanıtımı ve bir etkinlik örneğinin uygulanması yoluyla katılımcılara gerçek yaşam
deneyimlerinin ders tasarımına dâhil edilmesine yönelik ayrıntılı bir örnek sunmaktır. Doğada Fizik Dersi fizik öğretmen
adaylarına verildiği için bu amaç, aynı zamanda dersin de amaçları arasındadır. Katılımcılar arasında fizik öğretmenlerini
yetiştirmekte olan akademisyenlerin de bulunabileceği düşünülerek benzer uygulamaların fizik öğretmenliği
programlarında kullanımı yoluyla yaygınlaştırılabileceği öngörülmektedir. Çalıştay katılımcılara bütünüyle gerçek yaşam
deneyimlerine dayalı bir dersin tasarım sürecini anlatmakla birlikte, bütünüyle gerçek yaşam deneyimlerine dayalı
olmayan bir fizik dersine bu tür örnekleri dâhil etmeye yönelik olarak da yol gösterecektir. Çalıştaya en fazla 30 kişi
katılabilir. Gerekli araç ve gereçler 100 metrelik halat veya ip, tebeşir (10 tane), kurşun kalem-kağıt-silgi (her katılımcı
için 1’er tane), şeritmetre, kronometre (cep telefonları kullanılacaktır), grafik kağıdı (her katılımcı için 1 tane), bilgisayar
ve projeksiyon cihazıdır. Ayrıca örnek uygulama hava şartlarının uygun olması durumunda dış mekânda yapılacaktır. Bu
nedenle en az 100 metre uzunluğunda düz ve açık bir alan gereklidir. Hava şartları uygun olmadığı takdirde uygulama
etkinliği için uzun bir koridor da kullanılabilir. Çalıştay için önerilen süre 80 dakikadır. Çalıştayda yapılması planlanan
çalışmaların akış planı aşağıdaki şekildedir:
- Doğada Fizik: Gezi ve Kamp Uygulamaları Dersinin kısa tanıtımı: Dersin felsefi temelleri, amaçları, arka planı
ve yaşama dayalı müfredatının oluşumu hakkında kısa bir bilgi verilecektir.
- 2009 yılında ders kapsamında çözüm sürecinden geçirilen iki problem örneğinin sunumu
o Organizasyon problemi: Organizasyon yapma özellikle sınıf dışı eğitimde büyük önem taşır. Bu nedenle
organizasyon konusu ile ilgili bir problemin çözüm süreci de 2009 yılından itibaren dersin içeriğinde yer almıştır.
o Gökyüzü gözlemi problemi: Doğada Fizik Dersi konaklamalı kamplarda yaşanan deneyimlere dayanan bir
program dâhilinde yürütülmektedir. Bu deneyimlerden biri de gece gökyüzü gözlemidir. Bununla birlikte etkinlikleri
desteklemek veya gece gökyüzü gözlemine hazırlık yapmak amacıyla sınıf içinde ve/veya kamp alanı dışındaki
mekânlarda yapılan çalışmalar da bulunmakta olup, çalıştayda bunlara ve gece gökyüzü gözlemi etkinliğinin programa
nasıl dâhil edildiğine yer verilecektir.
- Uygulama örneği: Kayıp arama problemi: Yerleşke alanında uygun koşullarda bir kaybolma olayı
gerçekleştirilecektir. Bu olaya gerçek koşullarda katılımcılar tarafından müdahalede bulunulacaktır. Süreç kayıt altına
alınacaktır. Bu etkinlik öncesinde hazırlık için yürüyüş etkinliği yapılacaktır. Kinematik grafiklerini daha iyi anlamaya
yönelik olarak düzenlenen yürüyüş etkinliği iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde katılımcılardan yazılı
yönergelere uygun olarak yürümeleri ve istenen kinematik grafiklerini çizmeleri, ikinci bölümde ise verilen grafikleri
yorumlayarak bu grafiklere uygun şekilde yürümeleri beklenecektir. Yürüyüş etkinliğinin aşamaları aşağıdaki şekildedir:
o Etkinliğin tanıtımı
o İşbirlikli görev paylaşımı
o Yönergelerin yorumlanması
o Yönergelere göre yürüyüş ve verilerin toplanması ve kaydedilmesi
o Verilerin kullanılması/yorumlanması/grafik çizimi
- Değerlendirme: Çalıştayın sonunda araştırmacılara sonraki çalışmalarında fikir vermesi amacıyla katılımcılarla
birlikte çalıştayın kısa bir değerlendirmesi yapılacaktır.
Gerçek yaşam deneyimlerinin dâhil edildiği bir fizik dersinin tasarımı farklı kişi veya kurumlarla işbirliğini
gerektiren, örneklerine az rastlanan, uzun ve zor bir süreçtir. Çalıştay sonunda katılımcıların bu süreç hakkında fikir sahibi
olmaları sağlanmış olacaktır. Ayrıca çalıştay, hazırlama ve uygulama aşamalarında yer alan ve çalışma alanına girmeyi
düşünen araştırmacılara daha sonraki çalışmalarında fikir vermesi açısından da anlamlıdır.

Anahtar Sözcükler: Tasarım tabanlı araştırma yaklaşımı, gerçek yaşam deneyimleri, açık alan eğitimi, doğada
fizik, işbirlikli problem çözme

100