Page 60 - UFEK2017 Özetler Kitabı

3. ULUSAL FİZİK EĞİTİMİ KONGRESİ BİLDİRİ ÖZETLERİ KİTABI

MÜHENDİSLİK TASARIM TEMELLİ ÖĞRETİM YÖNTEMİNİN ELEKTRİK
VE AYNALAR KONULARINA UYGULANMASI İLE ÖĞRENCİLERİN FEN
B48 VE MÜHENDİSLİK ALANLARINA YÖNELİK TUTUMUNDAKİ DEĞİŞİMİN
İNCELENMESİ

2
1
Hanife ALİNAK BOZKURT , Sündüs YERDELEN , Gülsüm GÖK
3

1 Milli Eğitim Bakanlığı
2 Kafkas Üniversitesi
3 Mersin Üniversitesi

Bu çalışmanın amacı mühendislik tasarım temelli fen eğitiminin 7. sınıf öğrencilerinin fen ve mühendislik
alanlarına yönelik tutumları üzerinde etkisini incelemektir. Geleceğin mesleklerinin ağırlıklı olarak Fen-Teknoloji-
Matematik-Mühendislik (STEM) alanlarında öngörülmesinden dolayı bu alanlara daha fazla öğrencinin ilgisini çekmek
için son yıllarda dünya çapında artan bir çaba mevcuttur. Bu amaçla birçok ülke yeni politikalar geliştirmiş ve STEM
uygulamalarını öğretim programlarına dahil etmişlerdir. Türkiye’de henüz yeni ilgi görmeye başlayan STEM yaklaşımı
öğretim programlarına entegre edilmeden önce, bu yaklaşıma göre hazırlanan derslerin mevcut programdakilerle
farklarını ortaya koyan ve varsa hangi konularda daha avantajlı olduğunu araştıran çalışmalara ihtiyaç vardır.
Mühendislik alanı da STEM yaklaşımı çerçevesinde diğer alanlarla entegre edilerek öğretim sürecine dahil edilmektedir.
Örneğin fen konularını mühendislik tasarım süreçlerini kullanarak öğrenen öğrenciler, bir problemi belirleme, problemi
çözmek için olası çözüm yollarının belirlenmesi, bu yollarının sınırlılıklarını ve avantajlarını saptayarak en uygun çözüm
yoluna karar verilmesi, prototip yapılması ve prototipin test edilmesi gibi aşamaları kapsayan döngüsel bir yol izlerler.
Yapılan bu çalışma ile mühendislik tasarım temelli fen eğitiminin öğrencilerin fen, ve mühendislik alanlarına karşı
tutumlarını nasıl etkilediği incelenecektir. Ayrıca bu çalışma, öğretmenlerin kendi branşları ile ilgili bilgi ve becerileri nasıl
diğer disiplinlere aktarabilecekleri ve öğrencilerini mevcut disiplinler arasında bağlantı kurabilmeleri için nasıl
yönlendirebilecekleri konusunda onlara yol gösterecektir.
Araştırma Kars ili sınırlarındaki, iki adet yedinci sınıfı olan bir köy okulunun öğrencileri ile yürütülmüştür ve bu
sınıflardan seçkisiz olarak bir sınıf deney grubu diğeri ise kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Araştırmaya deney
grubunda 15(9 kız, 6 erkek) öğrenci ve kontrol grubunda 14 (4 kız, 10 erkek) öğrenci katılmıştır. Uygulama 2016-2017
eğitim-öğretim yılının ikinci yarısında yapılmıştır. “Aynalarda yansıma ve ışığın soğurulması” ünitesi için 16 ders saati,
“Elektrik enerjisi” ünitesi için de 20 ders saati olmak üzere uygulama 36 ders saatinde tamamlanmıştır. Kontrol grubunda
bu üniteler öğretim programına uygun olarak işlenmiştir. Deney grubunda ise yine her iki ünite mühendislik tasarım
temelli fen öğretimi dikkate alınarak işlenmiştir. Öğrencilerin mühendislik tasarım süreçlerini içeren uygulamalardan
önce ve sonraki Fen ve Mühendislik alanlarına yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla Öğrenciler için STEM alanlarına
Yönelik Tutum (S-STEM) ölçeğinin (Unfried, Faber, Stanhope ve Wiebe, 2015) Fen (9 madde) ve Mühendislik (9 madde)
alanlarına yönelik tutum alt-boyutları kullanılmıştır. Yıldırım ve Selvi (2015) tarafından Türkçe’ye uyarlanan ölçek 5’li
likert türünde yanıt aralığına sahiptir ve ölçekten alınan yüksek puanlar, pozitif yönde yüksek tutumu ifade etmektedir.
Mühendislik tasarım temelli fen öğretiminin etkisini değerlendirmek için karışık gruplar arası –iç varyans analizi
yürütülmüştür. Analiz sonuçlarına göre, öğrencilerin fen tutumları ile zaman arasında anlamlı bir etkileşim
bulunmaktadır. Wilks’ Lambda= .823, F(1,27)= 5.79, p= .023, kısmi eta kare = .177. Ön test ve son test açısından anlamlı
bir ana etki bulunmamaktadır, Wilks’ Lambda= .999, F(1,27)= 0.33, p= 0.857, kısmi eta kare= .001. Deney grubunun ön
testteki fen tutum puanı ortalaması M= 3.388 (SD=0.971) son testte (M= 3.813, SD=0.774) artış gösterirken, kontrol
grubunun ön testteki fen tutum puanı ortalaması M= 4.005 (SD=0.792), son testte (M= 3.640, SD=0.772) düşüş
göstermiştir. Mühendislik tasarım temelli fen öğretimini geleneksel eğitimle kıyaslayan ana etki anlamlı bulunmamıştır.
F(1,27)= .0719, p= .404, kısmi eta kare= .026. Yapılan analizde mühendislik tasarım temelli fen öğretiminin öğrencilerin
mühendislik tutumları üzerindeki etkisine bakıldığında, öğrencilerin mühendislik tutumları ile zaman arasında anlamlı
bir etkileşim bulunmamaktadır. Wilks’ Lambda= .891, F(1,27)= 3.317, p= .08, kısmi eta kare = .419. Ayrıca, ön test ve
son test açısından anlamlı bir ana etki bulunmamaktadır, Wilks’ Lambda= .992, F(1,27)=0.209, p= 0.651, kısmi eta kare=
.008. Deney grubunun ön testteki mühendislik tutum puanı ortalaması M= 3.40 (SD=0.891) son testte (M= 3.74,
SD=0.641) artarken, kontrol grubunun ön testteki mühendislik tutum puanı ortalaması M= 3.64 (SD=0.530) son testte
(M= 3.44, SD=0.663) azalmıştır. Mühendislik tasarım temelli fen öğretimini geleneksel öğretimle kıyaslayan ana etki
anlamlı bulunmamıştır. F(1,27)= .022, p= .883, kısmi eta kare= .001, bulgular deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin
mühendislik tutumları arasında fark olmadığını göstermektedir. Bu analizlerden elde edilen sonuçların istatistiksel olarak
anlamlı olmaması, örneklem sayısının küçük olmasından kaynaklanmış olabilir. Bu görüşü destekleyen bulgu ise kısmi
eta karelerin Cohen’in (1988) kriterlerine göre orta ve yüksek düzeyde bulunmasıdır.

Anahtar Kavramlar: Mühendislik Tasarım Temelli Fen Eğitimi, Deneysel Çalışma, Tutum, Fizik eğitimi

48